انواع خاک در کشاورزی برای رشد گیاهان

تاثیر خاک در کشاورزی و انواع آن:

خاک در کشاورزی در صورت استفاده درست از آن و مطابق با کشت محصول مورد نظر و هماهنگ با سیستم آبیاری می تواند نقش پررنگی در بالابردن بهره وری در تولید کشاورزان ایفا می کند.

کشاورزی مبحثی گسترده و اساسی است. هرجامعه ای برای تامین نیازهای غذایی سالم خود باید به کشاورزی اهمیت بیشتری دهد. محصولات برای رشد بهتر و سریع تر نیاز به خاک مناسب دارند. اما چطور می توان تشخیص داد خاکی برای کشاورزی مناسب است؟ در اولین اقدام باید خاک از نظر خواص فیزیکی مورد بررسی قرار بگیرد. از جمله موارد مهم و تعیین کننده در خاک کشاورزی مناسب، قابلیت زهکشی مناسب آن است. باید میزان قدرت ذخیره رطوبت خاک مورد بررسی قرار بگیرد. هم چنین ریشه گیاهان باید به راحتی در خاک مورد استفاده نفوذ کنند. تهویه مناسب خاک کشاورزی، نوع بافت خاک کشاورزی، توانایی نگهداری عناصر مغذی برای رشد گیاه، میزان اسیدیته خاک و … همگی در یک خاک مناسب برای کشت گیاهان اهمیت دارد. در ادامه سعی داریم شما را باید انواع خاک و تاثیر آن در کشت محصولات و کشاورزی بیشتر اشنا کنیم.

دلیل اهمیت خاک در کشاورزی:

در ابتدا برای تعریف خاک می توان گفت که خاک بخشی از سنگ های مختلف است که در اثر فعالیت های فیزیکی و شیمیایی محیط بوجود آمده است. هر یک سانت خاک برای رشد نیازمند هزاران سال زمان است. خاک دارای ماد آلی و معدنی متفاوتی است. این ماد برای رشد گیاهان و محصولات بسیار اهمیت دارد. گیاهان برای رشد از همین مواد آلی و مواد معدنی تغذیه می کنند. باد و آب و … هم جزء نیروهایی هستند که در بوجود آمدن خاک موثر هستند. هر نوع خاکی دارای ویژگی های مختلف و متفاوتی است. حالا هر نوع از خاک دارای یکسری معایا و مزایایی هستند. برای اینکه گیاهان رشد بهتری داشته باشند و سلامت آنها حفظ شود باید از خاک مناسب استفاده کرد. پس شناسایی خاک در حوزه کشاورزی اهمیت زیادی دارد. رشد مناسب درختان و گیاهان هم سلامت محصولات غذایی را تضمین می کند.

خاک از چه اجزایی تشکیل شده است؟

خاک از پنج عنصر تشکیل شده است. هر کدام از این عناصر تاثیر بسزایی در رشد بهتر گیاهان دارند.

• مواد معدنی: حدود ۴۵ درصد از حجم خاک را مواد معدنی تشکیل می دهند. مواد معدنی که درشت هستند به عنوان اسکلت خاک نقش دارند. این ذرات ریز مواد معدنی هستند که در فعالیت های شیمیایی خاک دخالت دارند.

• مواد آلی: مواد آلی موجود در خاک هم برای تغذیه گیاه ضروری است. انرژی موجودات زنده خاک هم از همین مواد آلی تامین می شود.

• موجودات زنده در خاک: تغییرات بوجود آمده در خاک توسط موجودات زنده انجام می شود. بافت های گیاهای و حیوانی توسط همین موجودات زنده در خاک تجزیه می شوند و به همین ترتیب توسط گیاهان قابل جذب می شوند. این که آب در خاک به خوبی نفوذ کند توسط همین موجودات زنده امکان پذیر است.

• هوا: بین ذرات مواد آلی و معدنی خاک حفراتی وجود دارد. به همین حفرات، خلل و فرج می گویند. زمانی که خاک خشک باشد، این خلل و فرج ها توسط هوا پر می شود. حال با خیس شدن خاک، این خلل و فرج توسط آب پر می شود.

• آب: همانطور که گفتیم آب در قسمت خخل و فرج خاک وجود دارد. آب برای هر موجود زنده ای مورد نیاز است. خاک هم برای رشد گیاه نیاز به آب به میزان لازم دارد.

انواع خاک کشاورزی:

به طور کلی خاک ها به دو دسته خاک های معدنی و خاک های آلی تقسیم بندی می شوند.

خاک معدنی:

یک خاک مناسب و مرغوب دارای ۴۵ درصد مواد معدنی، ۱۵ تا ۳۵ درصد هوا و آب، ۵ تا ۱۲ درصد مواد آلی و مقداری موجودات زنده است. این نوع خاک خاکی مناسب و حاصلخیز برای رشد گیاهان و درختان است. خاک معدنی به خاکی گفته می شود که میزان مواد آلی آنها کمتر از ۲۰ درصد است. خاک شنی، خاک ماسه ای، خاک سیلتی و خاک رسی از انواع خاک معدنی هستند.

 

خاک رسی:

اگر بخش بیشتری از خاک ذرات ریز رس باشد، به آن نوع خاک خاک رس می گویند. مقدار رس در این خاک حداقل باید ۴۰ درصد باشد. رطوبت در خاک رسی نسبت به خاک های دیگر بیشتر است. در نتیجه زهکشی دشوارتری هم دارد. تراکم در خاک رسی زیاد است به همین دلیل ریشه گیاهان نمی توانند به خوبی در آن رشد کنند. برای استفاده از این نوع خاک برای رشد باید با کودهای حیوانی و انواع دیگر خاک ها مخلوط شوند.

خاک شنی:  

شن و ماسه و ذرات درشت از مواد تشکیل دهنده این نوع خاک هستند. میزان رس و سلیت خاک سبک و یا خاک شنی کمتر از ۲۰ درصد است. رطویت گیاه در این نوع خاک کمتر است و باید برای رشد گیاه در خاک شنی از آب به صورت متناوب استفاده کرد.

 

خاک سیلتی:

بخش عمده این نوع خاک، سیلت است. خاک سیلتی نسبت به خاک های دیگر ذرات ریزتری دارد. البته خاک سیلتی، مدت زمان بیشتری آب را نسبت به خاک های شنی و ماسه ای در خود نگه می دارد. خاک سیلتی را معمولا با خاک های دیگر مخلوط می کنند تا شرایط فیزیکی خاک های دیگر را بهبود بخشد.

خاک آلی:

خاک آلی باید حداقل دارای ۲۰ درصد مواد آلی باشد. به طور کلی مواد معدنی در خاک ها بیشتر است.

در ادامه شما را با انواع خاک های آلی آشنا می کنیم.

خاک پیت موس:

خاک پیت موس از تجزیه خزه اسفاگنوم بدون اکسیژن و طی مدت زمان طولانی به دست می آید. پیت موس دارای مواد آلی فراوانی است. خاک پیت موس را معمولا با خاک شنی مخلوط می کنند تا قدرت نگهداری آب در این نوع خاک را بالا ببرند.

 

کوکوپیت:

پوست میوه نارگیل را کوکوپیت می گویند. جذب آب در این نوع خاک بسیار بالا استو کوکوپیت خاکی مناسب برای قلمه زدن و جوانه زنی گیاهان است. هم چنین باعث رشد سریع ریشه گیاهان و درختان می شود.

خاک برگ:

از تجزیه برگ و ساقه و میوه و … خاک برگ بدست می آید. کیفیت خاک برگ متفاوت است و بستگی به مواد اولیه آن دارد. خاک برگ بهترین گزینه برای کشت گیاهان آپارتمانی است.