روشهای آبیاری

روشهای آبیاری

آبیاری از نظر علمی تعابیر مختلفی دارد اما به معنی واقعی  پخش آب روی زمین جهت نفوذ در خاک برای استفاده گیاه وتولید محصول میباشد. هر چند فقط ۱۵%از زمینهای  کشاورزی دنیا تحت آبیاری قرار دارند. و ۸۵%بقیه به صورت دیم و بدون  آبیاری مورد استفاده قرار میگیرند.

انواع آبیاری عبارتند از:

آبیاری سطحی 

آبی که از نهر یا از لوله های دریچه دار در سطح خاک جریان یافته وبا نفوذ تدریجی در خاک در اختیارر یشه قرار می گیرد را سطحی میگویند .آبیاری سطحی به ۳ روش  انجام میشود:

۱-آبیاری کرتی

۲-آبیاری نواری

۳-آبیاری شیاری

استفاده از لوله های دریچه داریکی ار روشهایی است که باعث حذف نقاط ضعف  آبیاری سطحی شده است.

لوله های دریچه دار لوله های پلی اتیلن نرم هستند با دریچه های قابل تنظیم که بعنوان مجاری میتواند جایگزین مناسبی برای کانالهای خاکی باشند.

دراین سیستم  آب بجای نهرخاکی در لوله جریان پیدا میکند وهدر رفت آب در کانالهای خاکی بسیار کم خواهد بود.

در لوله ها در فواصل منظم و معین  دهانه های خروجی آب  (دریچه) تعبیه شده است  و دهانه هر دریچه بوسیله کلاهک قابل تنظیم است بصورتیکه جریان خروجی آب از هر دریچه  را میشود با مقدار مورد مصرف  نیاز تنظیم کرد (حداکثر ۵/۲ لیتر در ثانیه).

 

 

 

 

 

 

آبیاری تحت فشار

سیستم  تحت فشار به روشی گفته میشود که  که آب را توسط  لوله  و تحت فشاری بیش از فشار اتمسفر درسطح مزرعه پخش میکنند.در این روش آبیاری از دو روش آبیاری  بارانی و موضعی

استفاده میشود.که روش آبیاری موضعی به دو دسته قطره ای  و خطی تقسیم میشود..

 

آبیاری قطره ای 

دراین سیستم  آب بوسیله پمپ  از منبع داخل  شبکه پمپ می شود  و ضمن عبور  از سیلیکون  شن و مواد خارجی اش ته نشین میشود . در این روش  آب بافشار بیش از ۱ اتمسفر  از منبع تا محل مصرف انتقال می یابد.

آب بصورت قطرات مجزا و پیوسته  با فشار کم به روش قطره چکانی در طول خط انتقال  آب  در زمین پخش میشود.

سیستمهای مختلف آبیاری قطره ای :

۱-آبیاری قطره ای قطره چکانی در خط

۲-آبیاری زیر زمینی با لوله های تراوا

۳-آبیاری بابلر

۴-آبیاری قطره ای نواری

۵-آبیاری قطره ای ثقلی

 

 

آبیاری بارانی

در این روش  آب بافشار داخل یک شبکه لوله کشی شده جریان پیدا کرده  و از خروجیهای تعبیه شده ی آب پاش مانند بصورت قطره های ریز وو درشت  خارج میشود و شبیه باران در سطح مزرعه می ریزد.

سیستمهای آبیاری بارانی:

۱-کلاسیک غیر مکانیزه

۲-کلاسیک  مکانیزه

۳-کاملا متحرک

۴-متحرک

۵-ثابت با آب پاش متحرک

۶-کاملا ثابت

۷-شیلنگی با قرقره کوچک

۸-آب فشان غلطان ( Wheel mowe)

این سیستم شبیه سیستم بارانی جابجایی  با دست است  ولی یک تفاوت دارد  مجموعه یک بال آبیاری روی چرخهای فلزی سوار شده است و یک موتور بنزینی دارد.

۹-آبفشان قرقره ای (Gun)

در این روش بال آبیاری شامل یک لوله است  که از یک طرف  به دور یک قرقره بزرگ پیچیده شده واز طرف دیگر به ارابه بزرگی  که آبپاش روی آن قرار دارد وصل میشود .

۱۰-آبفشان دوار( Center)

در این روش بال آبیاری  شامل یک سازه فلزی بزرگ است که توسط برجکهای مرتفع و بلند تر از گیاه حول نقطه مرکزی  که در همان نقطه  اتصال  بال به لوله اصلی است دوران میکند.

و با توجه به این نوع حرکت  دورانی  بال آبیاری  مزرعه بصورت دایره ای آبیاری میشود.

۱۱-آبفشان خطی  (Linea)

از لحاظ شکل ظاهری شبیه سیستم بارانی  آبفشان دوار است با تفاوت اینکه  در این روش خط لوله اصلی در کنار زمین قرار دارد  و بال آبیاری در کنار آن حرکت رفت و برگشتی دارد.

 

 

آبیاری زیرزمینی

در این روش رطوبت لازم برای  ریشه  گیاه توسط کنترل سطح ایستایی است

از مهمترین مشخصات  این روش مرطوب نشدن سطح خاک است   بطوریکه  برای تامین آب  در ریشه  سطح ایستایی به حدی بالا آورده میشود که رطوبت بتواند  با استفاده از خاصیت موئینگی به محیط ریشه برسد.

یکی از سیستمهای نوین این روش  استفاده از لوله های لاستیکی اسفنج مانند است  که تحت فشار بسیار کم ۱-۲ اتمسفرقدرت انتشار آب بطور یکنواخت و تحت کنترل را دارد.

مزایای آبیاری زیرزمینی تراوا:

۱-صرفه جویی اب تا اندازه حداکثر

۲-عدم گرفتگی منافذ: درمورد سختی موقت آب  که در اثر تبخیر رسوب ایجاد میشود  با اطمینان میشود گفت رسوب ایجاد نمیشود چون  اصلا هیچگونه تبخیری از سطح لوله نداریم  و تبخیری اگر باشد از سطح خاک است .مواد محلول هم مثل نمکها و کودها  یا سمها  همراه با آب خارج شده و جذب خاک میشوند.

۵ راهکار صرفه جویی آب در بخش کشاورزی
خشکسالی متوالیکمبود آب را به پدیده غالب کشور تبدیل کرده است وبا توجه به اینکه کشاورزی پر مصرف ترین بخش است تغییر الگوی کشت گسترش کشت گلخانه ای توسعه سامانه های نوین آبیاری و انتقال کشت بهاره به زمستان از راهکارهای استفاده بهینه آب به نظر میرسد

و…………………