انواع لوله در صنعت و نکاتی که بابد در نظر گرفت

لوله:

همانطور که در بخش قبل گفته شد، اجزاء پایپینگ به مواردی از قبیل لوله، اتصالات و ساپورت تقسیم بندی می شوند. اما هر کدام از این اجزا در جای خود مباحث بسیار مفصلی دارند که مبحث این بخش به لوله اختصاص خواهد گرفت.

اما برای اینکه در مورد لوله اطلاعات مفید و کاربردی داشته باشیم می بایست این موضوع را از چندین منظر بررسی نماییم.

تعریف لوله:

آنگونه که در دانش نامه آمده است و در متون فنی نیز کمابیش چنین تعریفی از لوله ارائه می گردد،

لوله عبارت است از مقطعی استوانه ای شکل و تو خالی، عموما به منظور استفاده برای جابجا نمودن یک سیال به کار می رود. سیالهایی که عبارتند از گاز یا مایع، دوغاب و یا پودر و گاهی ذرات بسیار ریز جامد.

لوله را به لاتین با کمله Pipe نشان می دهند. اما در برخی از مقاله های علمی از واژه ی Tube و یا Tubular نیز استفاده می گردد. در تعریف لوله می ببینیم از واژه مقطع توخالی یا Hollow Section نیز استفاده شده است.

در اینجا اشاره به یک نکته بسیار قابل توجه می باشد. اصولا مقاطع توخالی در زمانی گفته می شود که مورد استفاده محصول، ساختمانی یا سازه ای باشد. به عنوان مثال لوله به کار رفته در سازه های گلخانه ای را بیشتر در دسته مقاطع توخالی باید در نظر گرفت.

برای روشن شدن بیشتر مطلب می توان از دیگر مقاطع توخالی نام برد. محصولاتی نظیر ، پروفیل های ساختمانی، لوله های ستونی و لوله های مبلی را می توان از این دست به حساب آورد.

برای بررسی لوله می بایست آن را از چند منظر اساسی بررسی نمود:

 

 

استانداردهای مرجع لوله

پارامترهای لوله

جنس لوله

استانداردهای مرجع لوله:

در صنعت هر محصولی را می توان در استانداردهای فنی با کارآیی های متفاوت مورد بررسی قرار داد. برای مثال زمانی که به دنبال مرجع استانداردی برای استفاده از لوله در صنعت باشیم بیشتر به استاندارد های طراحی مراجعه می نماییم. به عنوان مثال استاندارد ملی ایران شماره ۱۴۴۲۷ مربوط به لوله پلی اتیلن می باشد.

در مقدمه این استاندارد آمده است:

سری استانداردهای ملی ۱۴۴۲۷ الزامات سامانه لوله گذاری و اجزاء ساخته شده از پلی اتیلن را مشخص می کند. در آب رسانی برای مصارف انسانی از جمله آب آشامیدنی و آب خام قبل از تصفیه، آب رسانی برای سایر مصارف، جمع آوری و انتقال فاضلاب و زهکشی تحت فشار و جمع آوری و انتقال فاضلاب مکشی استفاده می شود.

الزامات و روش های آزمون برای مواد و اجزاء سامانه لوله گذاری در استانداردهای ملی ۱۴۴۲۷ بخش های ۱ الی ۴ مشخص می شوند و الزامات کارایی سامانه در همین استاندارد بخش ۵ ارائه گردیده است .

از مثال های دیگر می توان استاندارد ملی ۹۱۱۷ را نام برد.

این استاندارد نیز مربوط به لوله های پلی وینیل کلرید سخت یا به عبارت دیگر لوله پی وی سی می باشد. در قسمت دامنه کاربرد این استاندارد آمده است:

این استاندارد همراه با استانداردهای بند ۹ -۳ الی ۱۱ – ۳ برای لوله های پی وی سی بدون مادگی و نیز لوله های دارای مادگی یکپارچه یا جدا به منظور استفاده در موارد زیر مهیا گردیده است:

 خطوط اصلی و جانبی انتقال آب که در خاک مدفون است

 انتقال آب به صورت روکار برای داخل و خارج ساختمان ،برای آبرسانی تحت فار در دمای تقریبا ۲۰ درجه سلیسیوس (آب سرد) به منظور مصرف شرب و مصارف عمومی کاربرد دارد.

مثال های ذکر شده برای استفاده از لوله در صنایع سبک نظیر آب و فاضلاب کاربردهای بسیاری دارند. از استاندارد های بین المللی مورد استفاده در این گونه صنایع می توان استاندارد AWWA را نیز نام برد.

 

اما در صنایع سنگین تر نظیر صنایع نفت و گاز، پتروشیمی ها، پالایشگاه ها استانداردهای فنی تری مورد استفاده قرار می گیرند.

برای مثال استانداردهای ملی مورد استفاده در صنایع نفت و گاز با استانداردهای IPS و IGS شناخته می شوند. از مهمترین این استانداردها در بحث طراحی می توان به استاندارد IPS-E-PI-140 اشاره نمود.

این استاندارد مخصوص طراحی خطوط لوله انتقال نفت و گاز می باشد.

بدنیست در این بخش مثالهایی از استانداردهای بین المللی مورد استفاده در پایپینگ با ذکر کاربرد آنها نیز نام برده شود:

ASME B31.3 استاندارد طراحی لوله کشی فرآیندی

ASME B31.4 استاندارد مورد استفاده در خطوط انتقال مایعات (نفت)

ASME B31.8 استاندارد خطوط انتقال گاز

اما همیشه استانداردهای مرجع لوله به منظور استفاده در طراحی ها نیست. از آنجایی که مباحث مرتبط با لوله بسیار بسیار وسیع می باشد برای هر کدام از پارامتر های لوله و جنس متریال مورد استفاده در لوله نیز استانداردهای متفاوتی وجود دارد.

امید است در بخش های دیگر، هر کدام از این استاندارد ها را به طور جداگانه نام برده و در مورد دامنه کاربرد آنها توضیحاتی ارائه دهیم.

پارامتر های لوله:

پارامتر های لوله عبارتند از :
سایز لوله
ضخامت دیواره لوله
نوع تولید لوله
طول لوله
وزن لوله
پوشش لوله

سایز لوله

صرف نظر از جنس متریال یکی از بنیادی ترین پارامتر های لوله سایز آن می باشد. اما سایز لوله به چه معنی است. شاید جالب باشد اینکه بدانیم سایز  بنابر استاندارد مرجع لوله تعریف مختلفی پیدا می کند.

همینطور باید اشاره نمود واحد اندازه گیری آن نیز نسبت به استاندارد مرجع لوله متفاوت است. اما به طور کلی سایز لوله بیان کننده قطر لوله می باشد. گاهی سایز نسبت داده شده به یک لوله دقیقا با قطر لوله برابری می کند.

برای مثال لوله های که بر اساس استاندارد DIN آلمان ساخته می شود، سایز آنها مطابقت دقیقی با اندازه آن دارد. از طرفی لوله هایی که بر اساس استاندارد API تولید می گردد سایز آن با اختلاف بسیار کمی نشان دهنده قطر آن می باشد.

گاهی سایز لوله را با میلی متر نشان می دهند و گاهی با اینچ. این مطلب ارتباط مستقیمی با استاندارد مرجع تولید لوله دارد. از جمله استانداردهای مطرح در ساخت لوله می توان به استانداردهای ASME-ANSI مربوط به استانداردهای آمریکایی، استانداردهای API 5L مربوط به استاندارد نفت آمریکایی، استاندارد اروپایی EN و همچنین استاندارد DIN آلمان اشاره نمود.

اما سایز لوله به دو صورت می تواند مطرح گردد:

سایز اسمی:

سایز اسمی لوله عددی است که بیان کننده اندازه قطر لوله بوده و در جداول برای بیان کردن دیگر پارامتر ها مثلا وزن لوله یا ضخامت از آن استفاده می گردد. به عنوان مثال گفته می شود لوله سایز ۴ با ضخامت ۳ میلیمتر یا وزن هر کیلو ۱٫۶۵۰ گرم.

در بازار نیز اصولا برای بیان قطر لوله به سایز لوله ارجاع می دهند. صرف نظر از جنس لوله، سایز اسمی لوله ها برای سه دسته از افراد اهمیت زیادی پیدا می نماید. ابتدا تولید کننده ، به عنوان متولی تولید لوله و دسته بندی و انبار کردن آنها. سپس طراح در هنگام انتخاب سایز مناسب برای کاربرد مورد نظر و در نهایت مصرف کننده برای تهیه لوله با سایز مناسب و استفاده در کار مد نظر خود. در بازار نیز شرکت های تامین کننده لوله پلی اتیلن و دیگر لوله ها برای معرفی محصول خود سایز لوله پلی اتیلن یا دیگر انواع لوله را حتما ذکر می نمایند.

سایز واقعی:

در برخی از استانداردها عددی که به عنوان سایز اسمی لوله مطرح می گردد با قطر خارجی برابری نمی کند.

به عنوان مثال لوله های تولید شده بر اساس استاندارد ASME B36.10M در صورتی که سایز اسمی آنها زیر ۱۲ اینچ باشد، قطر لوله آنها کمی از ۱۲ (۱۲٫۷۵) اینچ بیشتر است. این مطلب در جدول شماره ۱ این استاندارد به خوبی نشان داده شده است.

نتیجه اینکه همواره می بایست برای مشخص کردن سایز لوله از استاندارد مرجع استفاده نمود و ابعاد و دیگر پارامتر ها را بررسی کرد.

                                             جهت مشاوره و سفارش لوله پلی اتیلن با ما تماس بگیرید 

                                         تولید لوله پلی اتیلن از سایز ۱۶ میلی متر الی ۴۰۰  میلی متر  

                                                         استاندارد و کشاورزی